| 1 | Əlaqə | |
| 1.1 | Təşkilat | Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi |
| 1.2 | Təşkilatın məsul struktur bölməsi | Əhali statistikası şöbəsi |
| 1.3 | Əlaqə üçün məsul şəxs | Rza Allahverdiyev |
| 1.4 | Əlaqə üçün məsul şəxsin vəzifəsi | Əhali statistikası şöbəsinin müdiri |
| 1.5 | Əlaqə üçün məsul şəxsin poçt ünvanı | AZ1136, Bakı şəhəri, İnşaatçılar prospekti 81 |
| 1.6 | Əlaqə üçün məsul şəxsin e-poçtu | rza.allahverdiyev@stat.gov.az |
| 1.7 | Əlaqə üçün məsul şəxsin telefon nömrəsi | +99412 538-51-43; +99412 377-10-70 (22-11) |
| 1.8 | Əlaqə üçün məsul şəxsin faks nömrəsi | Yoxdur |
| 2 | Metaməlumatların yenilənməsi | |
| 2.1 | Metaməlumatların son təsdiq tarixi | 19.04.2019 |
| 2.2 | Metaməlumatların son yerləşdirilməsi tarixi | 19.04.2019 |
| 2.3 | Metaməlumatların son yenilənməsi tarixi | 31.05.2024 |
| 3 | Statistik təqdimat | |
| 3.1 | Məlumatların izahı | Döğulanların sayı ilə ölənlərin sayı arasındakı fərq. |
| 3.2 | Təsnifat sistemi | Azərbaycan Respublikasının “İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatı, 2024” |
| 3.3 | Əhatə edilən sektor | Təbii artımın ümumi əmsalı üzrə göstəricilər bütün respublikanı əhatə edir. |
| 3.4 | Statistik anlayışlar və təriflər | Əhalinin təbii artımının əhalinin orta illik sayına bölünməsi ilə və ya doğumun və ölümün ümumi əmsallarının fərqi ilə müəyyən olunur. Təbii artımın ümumi əmsalı əsasən doğumun və ölümün təsiri altında əhalinin sayının dəyişilməsinin qiymətləndirilməsi zamanı istifadə olunur. |
| 3.5 | Statistik vahid | Müşahidə vahidi: Doğulanlar və ölənlər.
Hesabat təqdim edən vahid: Əhalinin siyahıyaalınması, Ədliyyə Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi. |
| 3.6 | Statistik məcmu | 1-VVADQ nömrəli rəsmi statistika hesabatı forması |
| 3.7 | İstinad zonası | Azərbaycan Respublikası üzrə |
| 3.8 | Vaxt əhatəliyi | Təbii artımın əmsalı üzrə məlumatların dinamika sıraları 1935-ci ildən başlayaraq hal-hazırkı dövrə qədər aparılır |
| 3.9 | Baza dövrü | Hal-hazırda təbii artımın əmsalı üzrə baza dövrü 1990-cı ildir |
| 4 | Ölçü vahidi | Əmsal |
| 5 | Hesabat dövrü | Aylıq, rüblük, illik |
| 6 | İnstitusional mandat | |
| 6.1 | Hüquqi aktlar və digər razılaşmalar | "Rəsmi statistika haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin “Vətəndaşlıq Vəziyyəti aktlarının dövlət qeydiyyatı Qaydası” haqqında 31 oktyabr 2003-cü il tarixli, 145 nömrəli Qərarı, 1-VVADQ nömrəli rəsmi statistika hesabatı forması, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının "Əhalinin təbii və miqrasiya hərəkətinin statistika qeydiyyatı sistemi üçün prinsipləri və tövsiyələri" |
| 6.2 | Məlumatların təşkilatlararası bölgüsü | Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi |
| 7 | Məxfilik | |
| 7.1 | Məxfilik siyasəti | “Rəsmi statistika haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa (15-ci maddə) müvafiq olaraq, ilkin məlumatların verilməsi qadağandır (http://www.stat.gov.az/menu/3/Legislation/law_az.pdf). Dövlət Statistika Komitəsinin 19 fevral 2014-cü il tarixli 7/02s nömrəli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Fərdi məlumatlarla necə işləmək, onların məxfiliyini necə qorumaq lazımdır?” adlı təlimat mövcuddur (http://www.stat.gov.az/menu/6/personal_info/personal_information.pdf). İlkin (fərdi) məlumatların konfidensiallığının qorunması "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin məxfi statistik məlumatların qorunması sahəsində siyasəti" sənədində öz əksini tapmışdır (http://www.stat.gov.az/menu/2/quality/az/mexfilik.pdf). |
| 7.2 | Məxfi məlumatların işlənməsi | Məxfi məlumatları əks etdirən, yaxud onu açıqlayan rəsmi statistika materiallarının istifadəçilər arasında yayılmasına icazə verilmir. Açıqlanmasına icazə verilən yekun (ümumiləşdirilmiş) məlumatlar ən azı üç statistik vahidin məlumatını əhatə etməlidir və belə yekunlarda statistik vahidlərdən hər hansı birinin payı 85%-dən çox olmamalıdır. |
| 8 | Yayım (nəşr) siyasəti | |
| 8.1 | Yayım (nəşr) təqvimi | Statistik məlumatların və mətbu məlumatların yayılması təsdiq olunmuş qrafik əsasında həyata keçirilir. |
| 8.2 | Yayım təqviminə giriş | Yayım təqvimi Komitənin internet səhifəsində Elektron xidmətlər bölməsində yerləşdirilmişdir. Giriş bütün istifadəçilər üçün açıqdır və heç bir məhdudiyyət qoyulmur. http://www.stat.gov.az/menu/4/publications/ |
| 8.3 | İstifadəçi girişi | “Rəsmi statistika haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq açıqlanması nəzərdə tutulmuş məlumatlar üzrə müvafiq bazaya bütün istifadəçilərin girişi bərabər səviyyədə təmin olunmuşdur. İstifadəçilərin statistik məlumatlarla təmin edilməsində məlumat daşıyıcılarının bütün mümkün formalarından, o cümlədən dövlət statistika orqanlarının xüsusi nəşrlərindən, kütləvi informasiya vasitələrindən və digər vasitələrdən istifadə edilir. |
| 9 | Yayım tezliyi | Rüblük, İllik |
| 10 | Bərabər giriş və aydınlıq | |
| 10.1 | Mətbu məlumat | Mətbu məlumatların yayım təqviminə uyğun olaraq təbii artımın ümumi əmsalı haqqında məlumatlar hər rüb təhlili məruzə, illik olaraq press-relizlər şəklində yayımlanır. |
| 10.2 | Nəşrlər | Azərbaycanın statistik göstəriciləri, Azərbaycan rəqəmlərdə, Azərbaycanın regionları, Azərbaycanın demoqrafik göstəriciləri, Azərbaycanda qadınlar və kişilər, Azərbaycanda uşaqlar, Azərbaycanın əhalisi |
| 10.3 | Onlayn məlumat bazası | Hazır cədvəllər bu linkdə mövcuddur https://stat.gov.az/source/demoqraphy/ |
| 10.4 | Mikroməlumatlara giriş | Mikroməlumatlardan yalnız Dövlət Statistika Komitəsinin sədri tərəfindən 13.06.2011-ci il tarixdə təsdiq olunmuş “Tədqiqat məqsədilə istifadə olunması üçün istifadəçilərə mikro məlumatların verilməsi qaydaları”na uyğun olaraq istifadə edilə bilər.
http://www.stat.gov.az/menu/6/personal_info/micro_inf.pdf |
| 10.5 | Digər | BMT-nin Əhali Fondu müvafiq məlumatlarla təmin olunur. Məlumatlara giriş bütün istifadəçilər üçün eyni zamanda təmin edilir. Məlumatlar bütün istifadəçilər üçün ödənişsizdir. İstifadəçilərin müraciətləri elektron və yazılı formada cavablandırılır |
| 10.6 | Metodologiya üzrə sənədlər | Təbii artımın əmsalı göstəricisinə dair metodoloji tövsiyələr mövcuddur və metodoloji izahlar bu linkdən əldə edilə bilər:
http://www.stat.gov.az/menu/7/other_metadata/ |
| 10.7 | Keyfiyyət üzrə sənədlər | Keyfiyyətə dair sənədlər: https://www.stat.gov.az/menu/2/quality/; (https://www.azstat.org/MetaDataG/ |
| 11 | Keyfiyyətin idarə olunması | |
| 11.1 | Keyfiyyət təminatı | Dövlət Statistika Komitəsində ISO 9001 beynəlxalq standartına uyğun olaraq keyfiyyətin idarə edilməsi sistemi tətbiq edilir, 2013-cü ildə Dövlət Statistika Komitəsində keyfiyyətin idarə edilməsi sisteminin kənar audit aparılmış və həmin ilin avqust ayında ilk dəfə “Rəsmi statistika məlumatlarının istehsalı və yayılması” sahəsində ISO 9001:2008 beynəlxalq uyğunluq sertifikatı əldə edilmişdir. Beynəlxalq standartda 2015-ci ildə baş vermiş dəyişiklikdən sonra keyfiyyətin idarə edilməsi sisteminin bütün sənədləri ISO 9001:2015 beynəlxalq standartının tələblərinə uyğun olaraq yenidən hazırlanmışdır. 2017-ci ilin 09-10 mart tarixlərində aparılmış sertifikatlaşdırma auditinin nəticələrinə əsasən Dövlət Statistika Komitəsinin aparatı və KİS-in tətbiq edildiyi 13 yerli statistika orqanı, 2020-ci ilin 02-06 mart tarixlərində aparılmış təkrar sertifikatlaşdırma auditinin nəticələrinə əsasən Dövlət Statistika Komitəsinin aparatı və KİS-in tətbiq edildiyi daha 17 yerli statistika orqanı, daha sonra 2023-cü ilin 13-17 fevral tarixlərində aparılmış təkrar sertifikatlaşdırma auditinin nəticələrinə əsasən Dövlət Statistika Komitəsinin aparatı və KİS-in tətbiq edildiyi 45 yerli statistika orqanı “Rəsmi statistika məlumatlarının istehsalı və yayılması” sahəsində ISO 9001:2015 beynəlxalq uyğunluq sertifikatına layiq görülmüşdür (https://stat.gov.az/menu/2/quality/az/sertifikat_ISO_9001_2015.pdf).
2012-ci ildən statistik məhsulun istehsalının standartlaşdırılması məqsədilə “Statistik Biznes-Prosesin Ümumi Modeli” (GSBPM) tətbiq edilir. “Statistik Biznes - Prosesin Ümumi Modeli”nin milli versiyası əsasında “Əhali statistikası üzrə statistik proseslərin idarə olunması prosesində SBPÜM-in (GSBPM) tətbiqi”nə) dair statistika proseslərinin təsviri hazırlanmışdır (https://www.stat.gov.az/menu/2/quality/az/gsbpm/population_sb.pdf). |
| 11.2 | Keyfiyyət qiymətləndirilməsi | Hər il təsdiq edilən “Audit proqramı” əsasında aparatın şöbələrində və KİS-in tətbiq edildiyi yerli statistika orqanlarında daxili auditlər həyata keçirilir. Auditlərin keçirilməsi üçün audit qrupları təşkil olunur və hər bir struktur bölmə üçün fərdi audit planı təsdiq olunur. Audit qrupu audit planına əsasən yoxlamanı həyata keçirir. Dövlət Statistika Komitəsində keyfiyyət aspektlərinin daxili monitorinqi mərkəzləşdirilmiş qaydada səlahiyyətli struktur bölmə (Keyfiyyətin idarə edilməsi və metaməlumatlar şöbəsi) tərəfindən həyata keçirilir və aparılmış auditlərin yekunlarına dair hər il “Rəhbərlik tərəfindən təhlil” sənədi hazırlanaraq rəhbərliyə təqdim olunur. Audit qrupunun üzvləri (auditorlar) hər auditdən əvvəl baş auditor tərəfindən, eləcə də ildə 1 dəfədən az olmamaq şərti ilə təşkil edilən seminarlar vasitəsilə təlimatlandırılır.
Dövlət Statistika Komitəsinin fəaliyyətinin “Keyfiyyəti idarəetmə sistemləri. Tələblər” ISO 9001:2015 beynəlxalq standartının tələblərinə cavab verməsi ən güclü tərəflərdən biri hesab olunur. Elektron sənədləşməyə tam keçilməməsi və paralel olaraq kağız sənəd dövriyyəsinin aparılması səbəbindən iş yükünün artması, yeni standartların tələblərinə işçi heyətinin (əməkdaşların) gec adaptasiyası ən zəif cəhətlər hesab olunur. |
| 12 | Aktuallıq | |
| 12.1 | İstifadəçi tələbatları | Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi, Elm və Təhsil Nazirliyi, Gənclər və İdman Nazirliyi, Mədəniyyət Nazirliyi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi, Dövlət Turizm Agentliyi, BMT-nin Əhali Fondu, digər nazirliklər, komitələr, elmi-tədqiqat mərkəzləri və beynəlxalq təşkilatlar |
| 12.2 | İstifadəçi məmnunluğu | Əhali statistikası sahəsi üzrə istifadəçilərlə illik görüşlərdə onların tələbləri öyrənilir və məmnuniyyəti üçün bütün zəruri tədbirlər görülür. İstifadəçilər www.stat.gov.az rəsmi sayt ünvanına girərək "İstifadəçilərin statistik məlumatlarla təmin olunması barədə sorğu" bölməsində statistikanın əsas sahələrindən istifadəyə dair suallara cavab verirlər. Həmin onlayn sorğunun nəticələri" ilə https://www.stat.gov.az/source/others/sorqu-yekun-2023-ARAYI%C5%9E.pdf linki vasitəsi ilə tanış olmaq olar. |
| 12.3 | Dolğunluq | Təbii artımın əmsalı haqqında məlumatlar tam dolğundur və hər hansı dövr və ya sahə üzrə sual qarşıya çıxmamışdır. |
| 13 | Dəqiqlik və etibarlılıq | |
| 13.1 | Ümumi dəqiqlik | Belə qiymətləndirmə aparılmamışdır. |
| 13.2 | Seçmə xətası | Seçmə xətası hesablanmır. |
| 13.3 | Qeyri-seçmə xətası | Qeyri-seçmə xətası hesablanmır. |
| 14 | Vaxtlı-vaxtında olma və tam vaxtında yerinə yetirmə | |
| 14.1 | Vaxtlı-vaxtında olma | Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin “Statistik işlər proqramı”na uyğun olaraq həyata keçirilir. |
| 14.2 | Tam vaxtında yerinə yetirmə | Yekun nəticələrin yayılması “Statistik işlər proqramı”na uyğun olaraq vaxtında həyata keçirilir. |
| 15 | Uyğunluq (əlaqələndirmə) və müqayisəlilik | |
| 15.1 | Coğrafi müqayisəlilik | Məlumatlar ölkə üzrə hesablanır |
| 15.2 | Vaxt üzrə müqayisəlilik | Şəhər və kənd yerləri üzrə təbii artımın əmsalı – 1935-ci ildən aparılır və dinamika sıraları davamlı şəkildə verilir və fasilələr nəzərdə tutulmur. |
| 15.3 | Sahələrarası uyğunluq | Məlumatlar şöbə tərəfindən əldə edildiyindən digər sahələrin statistik məlumatları ilə uyğunluq həyata keçirilmir. |
| 15.4 | Daxili uyğunluq | Məlumatlarda uyğunsuzluq aşkar edilməmişdir. |
| 16 | Xərc və yük | 2014-cü ildən etibarən məlumatların toplanması onlayn rejimdə həyata keçirildiyindən xərclər və respondentə düşən yük əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmışdır. |
| 17 | Məlumatların dəqiqləşdirilməsi | |
| 17.1 | Məlumatların dəqiqləşdirilməsi siyasəti | Rəsmi statistik məlumatların dəqiqləşdirilməsi siyasəti Dövlət Statistika Komitəsinin 10.05.2016-cı il tarixli 60/t nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş “Əsas statistik göstəricilər üzrə məlumatlara yenidən baxılması reqlamenti” üzrə aparılır. Bu sənəd ictimaiyyət üçün açıqdır və Komitənin internet səhifəsində statistik nəşrlər bölməsində yerləşdirilmişdir. https://www.stat.gov.az/menu/6/information_regulations/reg_05_2016.pdf |
| 17.2 | Məlumatların dəqiqləşdirilməsi təcrübəsi | Təbii artımın əmsalı doğulanlar və ölənlər haqqında ilkin məlumatlar alındıqdan sonra dəqiqləşmələr aparılır və müvafiq hesablamalar aparılaraq yekun məlumat alınır. İlkin məlumat ilə yekun məlumatlar arasında cüzi də olsa fərq olur. |
| 18 | Statistik emal | |
| 18.1 | İlkin məlumatlar | Əhalinin siyahıyaalmaları - Dövlət Statistika Komitəsi; Doğulanlar - 1-VVADQ nömrəli rəsmi statistika hesabatı; Ölənlər - 1-VVADQ nömrəli rəsmi statistika hesabatı |
| 18.2 | Məlumatların toplanması dövriliyi | Aylıq məlumatlar əsasında hesablanır. |
| 18.3 | Məlumatların toplanması | Doğulanlar və ölənlər haqqında Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən şəbəkə vasitəsi ilə təqdim edilən ilkin məlumatlar əsasında hesablanır. |
| 18.4 | Məlumatlara nəzarət | Dövlət Statistika Komitəsində bütün proqram təminatlarına məlumatların daxil edilməsi zamanı tamlığın və ardıcıllığın yoxlanması məqsədilə məntiqi nəzarətlər tətbiq edilir. Məlumatlar məlumat bazasına daxil edildikdən sonra daxil edilmiş məlumatların yoxlama prosesi həyata keçirilir. Bu zaman məlumatlar xüsusi hazırlanmış nəzarət cədvəlləri vasitəsilə şöbənin əməkdaşları tərəfindən yoxlanılır: Onlayn məlumat bazasının müşahidəsi zamanı uyğunsuzluqlar aşkarlanarsa, yerli statistika orqanları bu barədə məlumatlandırılır, respondentlər tərəfindən müvafiq izahlar verilir və hesabat dövrü bitmədən müvafiq düzəlişlər edilir. |
| 18.5 | Məlumatların ümumiləşdirilməsi | Statistik təhlil əsasında əldə edilir. |
| 18.6 | Düzəlişlər | Düzəlişlər aparılmır. |
| 19 | Şərh | Əlavə şərh yoxdur. |